Xhemajl Rudi - Për ty LERTA (Poezi)

NGJYRIMI PERSONAL I POEZISË

Ahmet Selmani

Në rrafshin e krijimtarisë poetike në një mënyrë thuajse çdo gjë vetvetiu personalizohet dhe bëhet një metaforë individuale. Edhe nëse kjo dromcë nuk është aq reale, brenda kontekstit artistik patjetër bëhet e tillë esencialisht. Dhe, megjithëse në aspektin krijues kjo është krejt e parëndësishme, prapëseprapë nevojitet të theksohet për shkak të lidhshmërisë që kanë gjërat midis tyre. Në fund të fund, mbase duhet ta kemi të qartë se zanafilla e çdo gjëje vjen nga jeta e njeriut, nga qenia e tij, nga përjetimi. Dhe e gjithë kjo më pastaj bëhet përfytyrim imagjinativ i cili është thelbësor për artin poetik.

Pra në radhë të parë duket se poeti është njeri që pushtohet nga ndjenjat e tij, nga vizionet, perceptimet, gjykimet etj. Si rezultat i kësaj mund të thuhet se edhe poezia është dëshmi artistike e gjithë asaj çfarë përjeton ai në një moment të caktuar jetësor.

Prandaj, edhe në momentin kur e lexojmë vëllimin poetik “Për ty Lerta” të autorit Xhemajl Rudi, gjithsesi krijojmë një përshtypje të ngjashme, e cila duket sheshit se kap përmasa të gjera personale në kuptimin e një metafore artistike. Në këtë rast, duke qenë i vetmi preokupim dashuria, pra e dashura e tij me emrin Lerta, ai qaset me tërë energjinë dhe përqëndrimin e vet për ta shpalosur atë me një fuqi të jashtëzakonshme emocionale. Teksa e lexojmë nga njëra poezi në tjetrën, në tërësi vërehet se kemi të bëjmë me një lloj ditari lirik për këtë ndjenjë të vazhdueshme e të pavdekshme, e cila manifestohet me trazime të mëdha shpirtërore, me përplasje të njëpasnjëshme, me ballafaqime ëndërrimtare etj., të cilat nuk mund t’i zbojë dot edhe sikur të dojë, por vetëm i lartëson me një pasion të pashoq.

Në këtë kuptim rrjedhimisht arrin të konceptohet bota dhe jeta e tij, ku në qendër të vëmendjes medoemos është Lerta, ëndrra dhe realiteti që transformohen gjithë kohën e lume, herë duke u shfaqur njëra e hera tjetra, si dy situata të pashmangshme jetësore të autorit. Thjeshtëzimi ose përqëndrimi i jetës personale kryekëput vetëm brenda kornizave të dashurisë që identifikohet me vashën e quajtur Lerta, është një dimension poetik shumë i theksuar të cilin autori e shtjellon deri në fund të këtij libri. Pra sido që të shikohet shtrirja e lëndës poetike, gjithmonë do të kuptohet se dashuria është një ekskluzivitet poetik, se Lerta është gati një kryeperëndi, çdo gjë i përket vetëm asaj, sepse ato ia dhuron vetë poeti si qenie e dashuruar deri në skajshmëri.

t’i fala të gjitha

edhe netët

edhe ditët

edhe zemrën

ta fala frymën e nesërme

Autori ekziston vetëm për të dhe për asgjë tjetër, prandaj është zotuar që ta krijojë metaforën më personale dhe më të çiltër për sa i përket të dashurës. Dhe në bazë të kësaj ai e përcakton të tashmen dhe të ardhmen e tij, duke zhbiruar çdo kujtim të ngulitur në kokë, duke shprehur çdo dëshirë të zjarrtë, sepse kjo është një rrugë e gjatë dhe e mundimshme, një barrë përplot dhembje e ankth. Dhe gjithmonë emërues i përbashkët i kësaj odisejade shpirtërore mbetet Lerta për të cilën gjallon ai deri në përjetësi. Ajo është vizion i gjallë që nuk e lë të qetë e gjakftohtë, por e rrëmben dhe e pushton thellësisht. Atë e identifikon kudo; në natyrë, në gur, në qiell, në ujë. Me një fjalë, çdo gjë që e sheh gjithandej hapësirës, thjesht i duket se e ka vetëm hijen dhe aromën e saj, çdo zë që e dëgjon, po ashtu i duket se flet ajo. Pra Lerta është dhembje dhe krenari, është brengë dhe lumturi, është jetë dhe vdekje, është kohë dhe hapësirë etj. Prandaj edhe bredhja nëpër kohë është bredhje pas saj. Edhe kur ajo s’është, ai dëshiron ta ribëjë, ta rigjejë, ta risjellë ashtu siç e ka parë, siç e ka përjetuar.

Pikërisht kjo distancë bëhet aq më joshëse, aq më nxitëse, më torturuese. Duke qëndruar në këtë pozicion hiperaktiv, ai aq më shumë e potencon atë brenda poezisë, për ta fuqizuar në mënyrë artistike ndjenjën që ka për të si qenie e dashur. Gjithçka shpërthen si një delir personal duke e lënë shpirtin të vijëzohet lirshëm përgjatë ecurisë së shprehjes. Në këtë kuptim dashuria është bërthamë themelore, identifikim i vazhdueshëm, ushqim i brendshëm që e mba gjallë njeriun dhe poetin. Vetëm duke qëndruar brenda orbitës së saj ku sillet Lerta si frymë dhe si vizion, ai arrin t’i japë kuptim të vërtetë ekzistencës njerëzore.

E gjithë kjo flet qartë se poezia e Xhemajl Rudit është tepër shpirtërore, e shkulur nga thellësia e qenies dhe e shndërruar në metaforë. Nëpërmjet kësaj trajte lirike ai ndërton një ditar të dashurisë personale, lë një testament emocional për të që si e si të mbetet si perceptim filozofik dhe artistik. Prandaj, në bazë të kësaj mund të konstatohet se poezia e tij mbetet forma më e pastër dhe dëshmia më e besueshme e një qenie njerëzore që dashuron marrëzisht dhe denjësisht.  Pra prej saj kuptojmë se dashuria ekziston vetëm për njeriun, por edhe anasjelltas, njeriu ekziston vetëm për dashurinë. Jashtë kësaj lidhsmërie dialektike, nuk ka kuptim jeta njerëore. Xemajl Rudi na e sjell këtë përjetim nëpërmjet vargjeve poetike të cilat kanë ngjyrim të thellë personal.

Xhemajl Rudi - Për ty LERTA (Poezi) by Botimet Shqiptare